Oud-Ossendrecht in de Middeleeuwen

OSSENDRECHT – Anno 2016 is De Aanwas een straat in Ossendrecht waar museum Den Aanwas is gevestigd. Den Aanwas was vanouds een buurtschap maar is tegenwoordig in de bebouwde kom van Ossendrecht opgegaan, schrijft Bert Janssens van Heemkundekring “Het Zuidkwartier” in dit verhaal.

 De naam Aanwas betekent ‘een afzetting van slibdeeltjes van zand of klei (in dit geval uit de bedding van de Schelde) in steeds ondieper wordend water. Wanneer het op deze wijze ontstane schor aan bedijkt land vastzat, sprak men van aanwas. Werd het er echter door water van gescheiden, dan sprak men van opwas’. Dit verschil had belangrijke gevolgen voor de aanspraken die op dit nieuw gevormde land gemaakt konden worden.

Op deze verhoging kon de eerste bewoning plaats vinden en hier zou –in de vroege Middeleeuwen- het eerste Oud-Ossendrecht gelegen hebben. Het dorp verdronk, net als het plaatsje Agger en de Grote Aggerpolder. Na 1741, als de Zuidpolder wordt bedijkt, ontstond hier de nieuwe nederzetting Aanwas. Vroeger lag hier een dijkje, dat liep van de Aanwas om het gebiedje ‘De Ketel’, en dat dijkje kwam uit in de tegenwoordige Burgermeester Voetenstraat in Ossendrecht. Verder naar het dorp kwamen de Noord- en Zuidpolder bij elkaar en daar lag in die tijd een nogal drassig gebied. Er was toen dus geen goede verbinding tussen het dorp en de Aanwas.

Begin 1800 is er een zanddijk aangelegd, van onder aan de berg tot de verhoging ‘De Ketel’. De huidige Burgemeester Voetenstraat, en de huizen zuidelijk ervan, liggen op deze voormalige dijk. Bij archeologisch onderzoek heeft men aardewerk uit de Karolingische tijd en een schoentje uit de vijftiende eeuw gevonden, die ook in ons streekmuseum te bezichtigen zijn. Niet alleen de naam van museum Den Aanwas verbindt ons direct met de geschiedenis van onze streek, maar ook de ligging ervan zorgt voor een extra dimensie en schept een completer beeld. Misschien zijn er daarom onlangs in opdracht van Erfgoed Brabant in Streekmuseum Den Aanwas èn daarbuiten filmopnamen gemaakt voor een uitzending over Paulientje Musters, bij ons beter bekend als Prinses Paulientje. Deze aflevering zal in het voorjaar van 2017 te bewonderen zijn.

Echter om die sfeer te proeven en te beleven hoeft u niet op deze aflevering te wachten. U kunt namelijk elke tweede en vierde zondag van de maand gratis ons museum bezoeken. Onze suppoosten staan dan van 13.30 tot 16.30 uur klaar om u te begeleiden en al uw vragen te beantwoorden!

Door: Bert Janssens van Heemkundekring “Het Zuidkwartier”