Spannende tijden voor ’t Katrientje

BERGEN OP ZOOM – Binnenkort zal waarschijnlijk bekend worden wie de nieuwe eigenaar van het Sint Catherina’s wordt en, daar is de buurt erg benieuwd naar, wat er daarna mee gaat gebeuren.

Een aantal dingen is bekend. De kapel is een rijksmonument en mag niet zomaar gesloopt worden en een stuk van de bebouwing aan de achterzijde die het laatst gebouwd is, is van slechte kwaliteit maar verder kan het nog alle kanten op.

De omwonende en liefhebbers van de Bergse binnenstad hebben er wel ideeën over. En niet alleen ideeën. In 2015 zijn betrokken binnenstadbewoners, ondersteund door onder andere Stichting Stadsherstel, Vereniging Binnenstad, Stichting Bezichtiging Monumenten en de Stadshuiskamer met een plan gekomen om de essentie van ’t Katrientje te behouden en er een werk- en leef-omgeving van te maken die aansluit bij de zorgfunctie en gastvrijheid die deze lokatie door de eeuwen gehad heeft.

Zorgfunctie door de eeuwen heen
Vanaf 1421 stond er op deze lokatie een SintJacobskapel en SintJacobsgasthuis voor de pelgrims die op weg waren naar Santiago de Compostela in Spanje. In de stoep voor het Sint Catherina’s ligt nog een gedenksteen voor, die hier in 2011 gelegd is ter gelegenheid van 5 jaar Wijkcommissie Centrum.

Minder ver in het verleden was er het ziekenhuis van de zusters Franciscanessen en later was er het verzorgingshuis vallend onder de Stichting TanteLouise-Vivensis totdat de zusters en bewoners verhuisden naar het Nieuwe ABG.

Het is sowieso een heel historische lokatie. Het blijkt dat er hier al 700 jaar voor Christus mensen leefden en het Catharinaplein (Vismarkt) was aan het einde van de 14e eeuw al bekend.

Het plan
Samen met Jan Weyts, stadsarchitect; Johan Stalknecht, voormalig directeur Stadsontwikkeling en Frans van Loon, voormalig planeconoom, is er door een groep bewoners waaronder Truus Hendrickx, Ad Segers en Coby Verstappen een idee uitgewerkt waarbij ’t Katrientje weer een toonaangevend plek in de Bergse binnenstad zou krijgen.

Het voormalige hoofdgebouw dat zo karakteriserend is voor het plein, zou de functie van hostel, flexwerkplek en ontmoetingsruimte krijgen in dit plan.

De in 1894 gebouwde neo-gotische kapel, die een rijksmonument is, zou samen met het voormalige klooster, het middelpunt worden van het 10.000 vierkante meter grote terrein waarbij de kapel zijn huidige functie als kerkgebouw voor de zusters zou kunnen blijven behouden.

Deze kapel is de laatst overgebleven Rooms-katholieke huis- of kloosterkapel in Bergen op Zoom en alleen daarom al het behouden waard. Het elektro-pneumatisch orgel in de kapel is in 1942 gebouwd door Jos H. Vermeulen en in de kapel is de kruisweg in reliëfstukken uitgebeeld.

Een gedeelte van de bestaande bebouwing zou gerenoveerd kunnen worden zodat er woningen gecreëerd kunnen worden. De bedoeling is om hier verschillende woonvormen een plek te geven, zoals begeleidwonen projecten, woon/werkgemeenschappen, samenlevings-coöperaties en dit in combinatie met ‘gewone’ koop- en huurappartementen. Andere delen van de gebouwen die zich minder lenen voor woonruimte zouden als bedrijfsruimten of atelier en expositieruimte gebruikt kunnen worden, waarbij ook horeca een plaats zou kunnen krijgen in de vorm van huiskamerrestaurants en B&B voorzieningen.

Het laatst aangebouwde gedeelte bij de hoek van de Klaverstraat en de Minderbroederstraat is bouwkundig in de minst goede staat en bovendien te hoog voor zijn omgeving. Hier zou beter bij de omgeving passende nieuwbouw kunnen komen.

De huisjes op de hoek van de Klaverstraat en het plein, waar de zusters woonden, zouden gerenoveerd kunnen worden en passen prachtig in de oude binnenstad.

Zorg, duurzaamheid en samenleven is de rode draad in het hele plan. Door oud en jong en multicultureel door elkaar te laten wonen en elkaar te laten ondersteunen kan een gedeelte van het gat in de zorg opgevuld worden dat door alle bezuinigingen ontstaan is. Zorg voor elkaar en samenleven met elkaar.
Zoals Coby Verstappen, een van de initiatiefnemers van dit plan het zegt,”het moet geen commune worden, maar een community waar buren elkaar helpen, zoals vroeger zo gewoon was maar dan met een moderne insteek zoals gezamenlijke kinderoppas, gedeeld gebruik van auto’s enzovoort“.

De presentatie van het plan
Op het Symposium levendige Binnenstad dit jaar in de Maagd werd de flyer met dit plan voor het eerst gepresenteerd.

Daarna is er met de eigenaars, Stichting TanteLouise, gesproken maar in verband met de verkoopplannen was hier niet veel mogelijk.
Ook de gemeente werd er bij betrokken. Op 10 juni werd het plan voorgelegd aan de wethouders Patrick van der Velden en Arjan van der Weegen die er enthousiast op reageerden.

Erfgoedprijs Bergen op Zoom
Ondertussen is het plan genomineerd voor de erfgoedprijs Bergen op Zoom. Op vrijdag 9 september zal tijdens de start van Kunsten in de Monumenten bekend worden of “´t Ketrientje/Huize Catharina” de erfgoedprijs Bergen op Zoom gewonnen heeft.

De toekomst
Maar belangrijker dan het winnen van een prijs is de toekomst van ´t Ketrientje. Zodra de nieuwe eigenaar bekend is zal de volgende fase starten, het enthousiast maken van de nieuwe eigenaar voor dit burgerinitiatief voor dit stukje Bergse historie.